Şair, yazar ve edebiyat araştırmacısı                              

Haziran 1887 İstanbul – 26 Ekim 1967 İstanbul

Ali Canip Yöntem’in babası Evkâf Nezâreti memurlarından Halil Sâib Bey’dir. İlk okulu Üsküdar’da Gülfem Hatun İlkokulu’nda, ortaokulu Toptaşı Askeri Rüştiyesi’nde okuduktan sonra iki yıl Selâmsız’daki Fransız mektebine devam etti. Babasının görevi dolayısıyla Selanik’e giderek orta öğrenimini orada tamamladı. İstanbul’daki Mekteb-i Hukuk’a kaydolan Ali Canip öğrenimini son sınıfta bıraktı.

1921 yılında milli mücadeleye destek olmak için Trabzon Lisesi öğretmenliği ve müdürlüğü, Giresun’da Maarif Müdürlüğü görevlerinde bulundu. 1923 yılında Maarif Vekâleti Umumi Müfettişliği görevine getirildi. Müfettişlik görevine üç yıl ara verip çeşitli okullarda edebiyat öğretmenliği yaptıktan sonra bu göreve tekrar döndü ve yedi yıl bu görevde kaldı. Bu sırada Epope ve Edebî Nevilerle Mesleklere Dair Malûmat ve Türk Edebiyatı Antolojisi adlı çalışmaları yayımlandı. Ordu (1934) ve Çanakkale’den (1943) milletvekili seçildi. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde öğretim üyesi olarak (1943) çalıştı. Sonraki yıllarda Türk Tarih ve Türk Dil Kurumu üyeliklerinde bulundu.

Ali Canip Yöntem 1908 yılından itibaren Bahçe (Bağçe), Aşiyan, Kadın mecmualarına şiirler, makaleler yazmaya başladı. 1909 yılında oluşan Fecr-i Âti topluluğuna katıldı ve Selanik muhabirliği yaptı. 1910 yılından itibaren Hüsün (Hüsn) ve Şiir mecmuasında şiirler, mensur şiirler ve başmakaleler neşretmeye başladı. Ziya Gökalp ve Ömer Seyfettin’in öncülük ettiği Yeni Lisan adlı dil hareketini ve Milli Edebiyat akımını benimseyerek Selanik’te çıkan adı önce Hüsün (Hüsn) ve Şiir olan sonradan Genç Kalemler olarak değişen derginin kurucuları arasında yer aldı ve edebi çizgisini tamamen değiştirdi. Yeni Lisan hareketine cephe alan dönemin önemli edebiyatçılarından Cenap Şahabettin ile ciddi bir tartışmaya girdi. Bu dergide Yekta Bâhir takma adıyla birçok eleştiri yazısı çıktı.

Genç Kalemler‘de yayımlanan yazılarda Arapça, Farsça terkiplerin ve dilbilgisi kurallarının kullanılmaması, konuşma diline girmiş ve Türkçeleşmiş olanların dışında Arapça ve Farsça edatlara yer verilmemesi, İstanbul Türkçesinin ölçü alınması ilke edinilmişti.

1912 yılında Paris’te çıkan Mercure de France dergisinde P. Rizal imzasıyla “Türkler Bir Milli Ruh Arıyor” başlıklı uzun bir makalesi yayımlandı.

Şiirlerini önce aruz ölçüsüyle yazmaya başladı, Milli Edebiyat akımını benimsedikten sonra hece ölçüsüyle yazdı. Genç Kalemler dergisinde çıkan şiirleriyle birlikte teorik ve polemik yazıları ile Milli Edebiyat’a hizmet etti. Şiir yazmayı bıraktıktan sonra da teorik yazılarını yazmayı ömrünün sonuna kadar sürdürdü. Şiirlerinden çok edebiyat tarihi araştırmalarıyla tanındı.

Bahçe (Bağçe), Kadın, Yeni Kalemler, Hayat Mecmuası, Yeni Mecmua, Türkiyat Enstitüsü ve Yakın Tarihimiz mecmualarında eserleri yayımlandı. Makalelerini Millî Edebiyat Meselesi ve Cenap Beyle Münakaşalarım (1918) adlı kitapta topladı.

26 Ekim 1967 tarihinde İstanbul’da yaşama veda eden Ali Canip Yöntem’i vefatının 53. yılında rahmet ve saygıyla anıyoruz.

ESERLERİ:

ŞİİR:

Geçtiğim Yol (1918)

ARAŞTIRMA-İNCELEME:

Millî Edebiyat Meselesi ve Cenap Beyle Münakaşalarım (1918)

Edebiyat (1926)

Epope (1927)

Edebî Nevilerle Mesleklere Dair Malûmat (1927)

Türk Edebiyatı Antolojisi (1931)

Ömer Seyfettin/ Hayat ve Eserleri (1935)

Naima Tarihi, Leyla ile Mecnun ve ayrıca ders kitapları vardır.

Nebahat Alptekin

KAYNAKÇA:

edebice.net

biyografya.com