1921 senesinde, Manisa’nın Kula ilçesinde dünyaya geldi. İlk ve orta öğrenimini İzmir’de tamamladı. Çocukluğundan itibaren müzikle ilgilendi ve çeşitli enstrümanlar çaldı. Söylediği ve çaldığı şarkı sözlerini anlayabilme isteğiyle yabancı dil öğrenimine ağırlık verdi. Almanca, Fransızca, İngilizce ve İtalyanca öğrendi. Müziğe olan ilgisini fark eden ailesi onun müzisyen olmasını beklerken Ankara Siyasal Bilgiler Okulu (Mülkiye) bünyesinde Hukuk eğitimi almaya karar verdi. Radyo Mandolin Birliği’nde çalışarak öğrenimini sürdürdü. Tangolara olan ilgisi ve sevgisi bu alanda da eserler vermesini sağladı.

1946 yılında mezun olduktan sonra bir dönem kaymakamlık yaptı. Bildiği yabancı diller ve sahip olduğu nitelikler göz önüne alınarak Emniyet Teşkilatı’nda görevlendirildi. Ankara ve İstanbul’da siyasi polis olarak görev yaptı. Başarıları nedeniyle kısa sürede terfi eden Onaran, 1960-1961 yıllarında Emniyet Genel Müdürlüğü Yabancılar Hudut İltica Dairesi Başkanı olarak çalıştı, bir dönem de sansür kurulu komisyon üyeliği yaptı. Sinemaya olan merakı ve ilgisi bu dönemde daha da arttı.

1965 yılında “Sinematografik Hürriyet” tezi ile hukuk doktoru unvanını aldı. 1973’te hazırladığı “Muhsin Ertuğrul’un Sineması” adlı teziyle sinema tarihi doçenti ve 1978’deki “Lütfi Ömer Akad’ın Sineması” adlı çalışmasıyla da profesör unvanını alarak Türkiye’nin ilk sinema profesörü oldu. Bu üç çalışma da daha sonra kitap olarak basıldı.

1970’lerde İstanbul Radyosu’nda “Türk Sineması Konuşuyor” adlı haftalık bir kültür programı hazırladı. Program içerikleri 1980’lerde düzenlenerek kitap haline getirildi ve “Türk Sineması” adıyla iki cilt halinde yayımlandı.

Ankara Üniversitesi Basın Yayın Yüksekokulu‘nda dersler verdi. İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sinema TV Bölümü‘nü kurdu ve 1976-1981 yılları arasında “Sinema Tarihi” dersleri verdi. Bu ders notları da daha sonra kitap haline getirildi.

1983 yılında İstanbul Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sinema-TV Bölümü’ne misafir öğretim üyesi olarak davet edildi. Daha sonra kadrolu profesör olarak burada kaldı ve Radyo-Televizyon Bölüm Başkanı oldu. Ayrıca İstanbul Üniversitesi ve Mimar Sinan Üniversitesi‘nde de görev yaptı. 1988’de emekli olmasına rağmen tüm bu akademik çalışma süresince Sinema Sanatı ve Tarihi, Sinema Eleştirisi, Sanat ve Sansür, Kamuoyu ve Kitle Kültürü dersleri verdi.

Ölümünden kısa bir süre önce beş bin kitaplık kişisel kütüphanesini Dokuz Eylül Üniversitesi’ne bağışlayan Onaran, son günlerine kadar Marmara Üniversitesi’nde ders vermeyi sürdürdü.

Prof. Dr. Onaran, İzmir Film Festivali tarafından “Yaşam Boyu Onur Ödülü” ödülüne layık görüldü.

Onaran, yetmiş yaşından sonra büyük bir özveri ve yoğun bir çalışma ile Binbir Gece Masalları’nın çevirisini yaptı. Uzun yıllardır tamamı çevrilmeyi bekleyen bu eser de onun sayesinde Türk okuyucuyla buluştu.

Tarihimizde daha çok sinema çalışmalarıyla tanınan Âlim Şerif Onaran, 9 Ağustos 2000’de İstanbul’da hayatını kaybetti. 

ESERLERİ:

ARAŞTIRMA-İNCELEME:

  • Sinematografik Hürriyet,
  • Lütfi Ö. Akad,
  • Muhsin Ertuğrul’un Sineması,
  • Kamuoyu El Kitabı,
  • Sinemaya Giriş, 
  • Sessiz Sinema Tarihi,
  • Türk Sineması (2 Cilt).

ÇEVİRİ:

–İspanyol Havası (William S. Maugham’dan, öyküler),

–Binbir Gece Masalları (Mardrus’un Fransızca çevirisinden, 16 Kitap).

Bahar Gören