“Atatürkçülüğü onsuz düşünmek olanaksız gibi.”

Yazar, Gazeteci, Siyasetçi

Doğum : 23 Haziran, 1908 Muğla

Ölüm:    20 Ağustos, 1991 İstanbul

Nadir Nadi Abalıoğlu, 23 Haziran 1908 yılında Muğla’nın Fethiye ilçesinin Kaya Köyü’nde doğdu. Yunus Nadi Abalıoğlu‘nun oğludur.

Nadir Nadi, Galatasaray Lisesi’ndeki öğrenimini 1930’da tamamladı. Yükseköğrenimini İsviçre’de Lozan Üniversitesi’nde Siyasal Bilimler Fakültesi’nde görür. Gazeteciliğe, Cumhuriyet ‘e yurtdışından gönderdiği yazı, haber ve röportajlarla başlar (1932). İstanbul’a döndükten sonra Cumhuriyet’in çeşitli birimlerinde çalışır ve köşe yazarlığı yapar (1936). 1938-41 yılları arasında Galatasaray Lisesi’nde sosyoloji öğretmenliği yapar.

1945 babası Yunus Nadi‘nin ölümü üzerine Cumhuriyet’in yönetimini ve başyazarlığını üstlenir.Nadir Nadi aynı zamanda siyaset adamıdır, 1950-1954 yılları arasında Demokrat Parti listesinde Muğla bağımsız milletvekili, 1954-1957 yılları arasında da İstanbul bağımsız milletvekili olarak TBMM’de bulundu. Meclise girişinden bir süre sonra Avrupa Konseyi’ne bağımsız Türk delegesi olarak seçilip 6 yıl bu görevde bulunur. Bu arada 1962’de gazetedeki yazılarına ara veren Nadir Nadi, 12 Mart müdahalesi sonrasında da bir yıl kadar gazete yönetiminden uzak kalır. Arkadaşlarıyla birlikte 12 temmuz 1992’de Cumhuriyet gazetesine geri dönen Nadir Nadi, ölümüne dek bu görevde kaldı.

1983 Burhan Felek Basın Hizmet Ödülü’nü Feridun Hikmet Es’le paylaştı. Aynı yıl Nadir Nadi Abalıoğlu’na Çağdaş Gazeteciler Derneği’nin onur ödülü verildi.

Tüyap 7. İstanbul Kitap Fuarı, Nadir Nadi Abalıoğlu’nu 1988’de onur yazarı seçti ve adına Alpay Kabacalı’nın hazırladığı Sekseninci Yaşında Nadir Nadi adlı kitabı yayımladı.

Nadir Nadi, babası Yunus Nadi’nin ölümünden sonra, Cumhuriyet Gazetesini yaşattı. Kurumlaştırdı. En küçük bir ödün vermeden laik Cumhuriyet ilkelerini ve Atatürk’ün aydınlanma devrimlerini savundu.

Atatürk ilkelerine bağlılığını ve demokrasi yanlısı görüşlerini yazılarında sergileyen Nadir Nadi, Cumhuriyet gazetesinin Türk basın tarihindeki seçkin yerini kazanmasında etkili oldu.

Atatürkçülüğün köşebendi, hatta kendisi. Bir noktaya kadar Nadir Nadi’yi Cumhuriyet gazetesinden, Cumhuriyet’i ondan ayırarak tek tek düşünebiliriz. Ama Atatürkçülüğü onsuz düşünmek olanaksız gibi.

“Yazıları ; açık, yalın, kunt. Sözcükler cüretsiz, ama sağlam. Yaş aldıkça daha demokrat, daha eşitlikçi, daha sosyal adaletçi, daha özgürlükçü. Beynindeki vitaminler hiç erimemiş.” (Cemal Süreya)

“Ben Atatürkçü Değilim” derken Atatürk’le ulaşılan aydınlık yoldan sapmacılığa, Kurtuluş Savaşı bilinciyle gerçekleştirilen yeniliklerin yozlaştırılmasına, Atatürkçü görünerek sürdürülen sahteciliğe karşı çıkıyordu Nadir Nadi. (Hıfzı Veldet Velidedeoğlu)

1930 yılında Kubilay şehit edildiğinde, Cumhuriyet gazetesinin sahibi ve başyazarı, aynı zamanda da TBMM üyesi olan babası Yunus Nadi, üniversite eğitimi gördüğü Viyana’dan arada gazeteye haberler göndermektedir. O sırada Kubilay olayını haber alınca çok üzülür, özellikle de faciaya yöre halkının sert ve ciddi bir tepki koymamasından sarsılır. Bir de öneride bulunur: Cumhuriyetçiliğin, laikliğin, Atatürk devriminin sürekli savunucusu oldu. Nadir Nadi Abalıoğlu yobazlığın hep karşısında durdu,

23 Ekim 1934’ten beri Menemen’in her yerinden görünen etrafa hâkim Ayyıldız Tepesi’ndeki 15 metrelik Kubilay Anıtı, kentin simgesi haline gelmiştir. Cumhuriyet gazetesi,  yöneticisi ve başyazarı Nadir Nadi’nin bu anıtın dikilmesinde özel bir yeri vardır.

Nadir Nadi, genelde içine kapanık bir insandı. Sanırım bu nedenle dostları ile kendi arasında her zaman bir mesafe vardı. Pek neşeli sayılmazdı, ancak neşelendiği zamanlar kendisine özgü şakrak kahkahasına doyum olmazdı. Sevgisini de,üzüntüsünü de abartısız, kimileyin belli belirsiz açığa vururdu. Ama kendisini tanıyanlar, açığa vurduğu duyguların derinlik derecesini hemen anlarlardı. (Hıfzı Veldet Velidedeoğlu)

Nadir Nadi’nin müzikle ilgisi, hele kendi deyişiyle “emekli amatör kemana”lığı, seçkin yazarlığı yanında, daha az bilinir. Oysa tam bir yetkilidir o. Hele Mozart konusunda… O coşku dolu sevgidi. Ona  “Dostum Mozart” denemesini yazdıran.”…her zaman iyilikten, güzellikten söz eden, kendi yaşamının en kötümser anlarında bile kimi zaman biraz acı, biraz buruk da olsa bize gülümseyen, ama hiçbir zaman küsmeyen üstün bir sanatçıya, yeni dostlar kazandırmaktır amacı Nadir Nadi’nin.

20 Ağustos 1991 yılında İstanbul’da ölen Nadir Nadi, Edirnekapı Mezarlığına gömüldü.


Nadir Nad’nin Eserleri

  1. Sokakta Gürültü Var (1943)
  2. Atatürk İlkeleri Işığında Uyarmalar (1961)
  3. Perde Aralığından (1965)
  4. İki Sovyet Rusya-İki Polonya 1935-1965 (1967)
  5. 27 Mayıs’tan 12 Mart’a (1971)
  6. Sil Baştan (1975)
  7. Olur Şey Değil (1979)
  8. Ben Atatürkçü Değilim (1981)

Müzeyyen Demirel

Kaynakça;

Cumhuriyet gazetesindeki hakkında yazılan yazılar,

Vikipedia,

Biyografi net,