(1932-1981)

1932 yılında İstanbul’da doğmuş, 1981 yılında hayata gözlerini yummuştur. Esas adı “Ayhan Köksal”dır. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirmiş, çocuk suçluluğu konusunda yüksek lisans yapmıştır. Babası, avukat ve yayıncı, Hakkı Talas’tır. Kızı ise yazar ve editör, Sırma Köksal’dır. Kızının babası, ressam ve hukukçu Mehmet Can Köksal’dır

Yazarlar sendikası üyesidir. İşçi partisi kuruluşunda eşiyle birlikte çalışmıştır. Daha sonra görevinden ayrılmış eşinin yanına Paris’e gitmiştir. Paris dönüşünde avukatlık hayatına başlamıştır.

Türk edebiyat tarihinde çok tanınan bir yazar değildir. Eserlerine sınıfsal eşitsizlik ve adalet kavramı çerçevesinde bakmıştır. Sistem içerisindeki yanlışları fark edip gösterme ihtiyacı ile siyasal, ekonomik, kültürel ve ahlaki değerleri sorgular.

Ayhan Bozfırat’ın öykülerinde de, yetmişli yıllar öykücülüğünde işlenen ana sorunlar ve sosyalist realizm görülür. Yazarımız, öykülerinde okurla etkileşim halinde bulunarak, etkiyi okurun dokunacağı yerlere koyarak, doğrudan değinmekten kaçınır. Zaman içerisinde toplumları fazlaca etkileyen sıkıntıları esas konu olarak almıştır, yazarımız iç benliğinde helezonik bir ilişki oluşturur.

Yazar öykülerinde ideolojik ve politik tutumu öne çıkartmak yerine bağ kurdurarak sorgulatır.

Öykülerinde toplum içerisindeki yabancılaşmayı, değişimi, insan, devlet ve çevre ilişkilerindeki modern, kültürel bozulma ve adaptasyon sorununu, sosyo-ekonomik eşitsizlik, iletişimsizlik, kadın-erkek ilişkilerini kuşak çatışması meselesi üzerine yoğunlaştırır.

İstasyon adlı öyküsünde, devlet, insan, çevre ilişkisini anlatır. “Adamın soru dolu bakışlarını görünce durdu: ‘Tren kazası’ dedi ‘cesetleri topluyoruz.’. Adam: ‘Korkunç bir şey’ diyecek oldu. ‘Yoo, yoo. Ne önemli ne de korkunç’ dedi son ceset taşıyıcı. ‘Sadece bir rastlantı.’. ‘Neden gizli götürüyorsunuz?’ dedi adam. Ceset taşıyıcı yavaşça gülümsedi. Soruyu gereksiz bulduğu belliydi: ‘Tren idaresi için iyi değil’ dedi. ‘Kazaların çokluğu ürkütür halkı. Onun için cesetleri saklamak gerek. İyi karşılanmaz halkça. Bu da tren idaresinin hoşuna gitmez’”

Bu öyküde ceset taşıyıcısının tavrı, olayları sorgulamadan kabul etmesi, devlet, insan ve çevre ilişkilerindeki bozulmayı vurgular.

Yazarımız, içinde bulunulan zamanı, kaçınılmaz baskıyı ve bu iki konunun insan üstündeki etkilerini ana unsur yapmıştır. Ayhan Bozfırat yetmişler döneminin önemli kadın Türk öykü yazarlarından biridir ancak o zamanın Adalet Ağaoğlu, Tezer Özlü ve Leyla Erbil gibi kadın yazarlarının yanında günümüzde yazarımızın unutulmaya yüz tutmuş oluşu günümüz edebiyatı açısından büyük bir kayıptır.

Ayhan Bozfırat’ın yazdığı ilk öykü kitabı İstasyon’dur, daha sonrasında Fırıldak ve Sokak Lambaları öykü kitapları yazılarının ardından tüm öyküleri Bütün Hikâyeleri adlı kitabı altında toplanmıştır. Yazarımızın tek romanı Dört Yol Ağzındaki Ev’dir ve üç tane birbirinin devamı olan Osman, Akraba Hasan, Hayri Usta adlı çocuk öyküleri bulunmaktadır. Osman isimli kitabı 2008 yılında Sokakta Tek Başına adıyla yeniden yayımlanmıştır.

Öykü kitapları:

  • İstasyon (1970), 
  • Fırıldak (1972), 
  • Sokak Lambaları (1980),
  • Bütün Hikâyeleri (1999).

Roman:

  • Dört Yol Ağzındaki Ev (1976).

Çocuk kitapları:

  • Osman (1972), 
  • Akraba Hasan (1972), 
  • Hayri Usta (1975),
  • Sokakta Tek Başına (2008).

AYFER KINAY

KAYNAKÇA

Ayhan Bozfırat | Günışığı Kitaplığı. (n.d.). Retrieved December 28, 2020, from https://gunisigikitapligi.com/kisiler/ayhan-bozfirat/

Ayhan Bozfırat ve Öykücülüğü | Mevzu Edebiyat. (n.d.). Retrieved December 28, 2020, from https://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:30p4dfDraC4J:https://www.mevzuedebiyat.com/ayhan-bozfirat-ve-oykuculugu/+&cd=1&hl=tr&ct=clnk&gl=tr

Bulu, M. G. U. (2019). AYHAN BOZFIRAT’IN YAPITLARINDA SINIFSAL EŞİTSİZLİK VE ADALET İLİŞKİSİ. 17.